Çocuklara Baş Etme Yetisi Kazandırma

Baş etme becerisi, herhangi bir konuda başarı elde etmek veya gücü yetmek olarak kullanılmaktadır. İnsanın varoluşundan bu yana pek çok şekilde ortaya çıkmaktadır. İnsanın doğumuyla birlikte gelişmeye başlayan ilkel başa çıkma becerileri ise temelde  “kaç ya da savaş”tır. Çocuklar ise bunun en güzel temsilcileridir. Çocuklar yaşadıkları deneyimler ve ebeveynlerin gösterdikleri tutum ve davranışlar ile zaman içerisinde edindikleri bu becerileri çeşitlendirirler, geliştirirler, işe yaramayanlarını ise sonlandırırlar. Bu noktada çocuklarımıza nasıl doğru baş etme yetisi kazandırmamız gerektiği büyük bir soru işaretidir. Bunu anlamanın en doğru yolu ise çocukların başa çıkma yollarını nasıl ve nereden öğrendiklerini kavramaktır.

Çocuklar baş etme becerilerini farklı şekillerde öğrenmektedirler. Bunlar;

• Ebeveyn tutumları
• Medya araçları
• Deneme ve yanılma yoludur.

1. Ebeveyn tutumları: Bir önceki yazımda da belirttiğim gibi çocuklar yeni tutum ve davranışları diğer kişiyi gözlemleyerek ve yapılan davranışı rol model alarak öğrenmektedir. Bu sebeple ebeveynlerin olaylarla baş etme becerisi çocukların baş etme yetileri ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, sağlıklı başa çıkma yöntemlerinin ilk olarak anne ve baba tarafından edinilmesi ve yaşama geçirilmesi çocuklarında bu becerileri kazanmasını kolaylaştıracaktır.
2. Medya araçları: Son günlerde bizim de sıklıkla üstünde durduğumuz konulardan biri çocuklarda ekran ve internet kullanımıdır. Çocuklar medya üzerinden gördükleri kişiler veya çizgi film, kitap ya da oyun karakterlerinin olaylarla baş etme becerilerini en az ebeveyn tutumları kadar örnek alırlar. Bu sebeple ekran kullanımının kısıtlanarak ya da örnek alınan karakter üzerinden çocuklarla iletişime geçmek faydalı olacaktır.
3. Deneme yanılma yolu: Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar da edindikleri başa etme yöntemlerini denemek ve uygun olup olmadığını görmek isterler. Bazıları bunu durumu daha soğukkanlı ortaya koyabilirken bazıları ise fiziksel etkinliğe ya da duyusal uyaranlara gereksinim duyarlar. Burada önemli olan çocuğun aile tarafından tanınması ve ihtiyacına göre doğru yönlendirme yapılmasıdır.

Çocuklara nasıl başa çıkma becerisi kazandırmalıyız?

• Kaybetmelerine izin verin.
• Doğruları söyleyin.
• Önlerine güçlükler koyun.
• İstikrarlı olun.

1. Kaybetmelerine izin verin! Çocukların ileriki yaşamlarında hem akademik hem de sosyal yönden başarılı olabilmeleri için kaybetmeleri gerektiğini biliyor musunuz? Hata yapmaları gerektiği, hatalarından ders çıkararak gerektiğinde özür dilemeyi ya da affetmeyi öğrenebilecekleri ortamlar yaratmalısınız. Bunun için ise tek yapmanız gereken ise sevgi dolu ve güvenilir bir ortam sunmak.
2. Doğruları söyleyin! Çocuklara yaşamın içinde güçlüklerle karşılaşabileceklerini ve bu durumlarla baş etmeleri gerektiğini anlatabilirsiniz. Günlük hayatın akışı içerisinde bunları konu haline getirip onlarla paylaşabilirsiniz. Bisiklete binmek için ilk önce zorlanacaklarını fakat sonrasında öğrenebileceklerini rahatlıkla söyleyebilirsiniz veya gün içerisinde anne baba olarak zorlandığınız bir konuyu aile yemeğinde anlatabilirsiniz. Bu şekilde çocuk hem sadece kendinin değil çevredeki birçok kişinin zorluklarla mücadele ettiğini görecek ve yalnız olmadığını fark edecektir.
3. Önlerine güçlükler koyun! Çocuklarınıza sorumluluklar verin. Bırakın odalarını toplasınlar, çiçekleri sulasınlar, ev temizliğinde size yardım etsinler. Yanlış yapsalar dahi bırakın. Bu şekilde çocuklarınıza bilinçli olarak zorlandıkları işler vererek, sorumluluk almayı ve bu sorumlulukları sabırla yerine getirmeyi de öğretiyorsunuz unutmayın.
4. İstikrarlı olun! Sorumluluk sahibi, gerçek bir yetişkin yetiştirmek istiyorsanız tek yapmanız gereken yukarıda saydıklarımızı istikrarlı şekilde uygulamak. Aslında en zor ama en önemlisi de bu değil mi? Unutmayın, her şey için zaman gerekir ve öğrenme süreç ister. Bu sebeple çocuklarınıza doğru davranışı kazandırmak için zaman ayırın.

Özel Mod Bodrum

PDR Birimi